دوای ئەوەی لە رۆژانی ١٩-٢٠ / ٥ / ٢٠١٥، بەشی فەلسەفە/ فاكەڵتیی زانستەمرۆڤایەتییەكانی زانكۆی راپەڕین، بە بەشداری چەندین توێژەرو ڕۆشنبیری كورد‌و عەرەب، كۆنفرانسێكی زانستی بە ناونیشانی (فەلسەفە، ئاین و سێکیولاریزم) ڕێکخست، کۆنفرانسەکە ڕەنگدانەوەیەکی بەرچاوی لای نوسەر و ڕۆشنبیران و میدیا کوردییەکان هەبوو بەگرینگیەوە باسیان لە لاكردنەوەی زانكۆی راپەڕین لە پرسی ئاین و تیرۆریزم کرد.

 لەڕوانگەی گرنگی کۆنفرانسەکەوە به‌ڕێز (م.عه‌لی مسته‌فا) له‌ پاشکۆی (روانگه‌ و ره‌خنه‌)ی رۆژنامه‌ی (چاودێر)، وتارێكی ده‌رباره‌ی بایه‌خدانی(زانکۆی راپه‌ڕین) به‌ پرسی (ئاین و عه‌لمانییه) نوسیوە .

ئەمەش دەقی وتارەکەیە:

لاكردنەوەی زانكۆی راپەڕین لە پرسی ئاین و تیرۆریزم

كەمتەرخەمییەكی زۆر لە زانكۆكانی هەرێم لە ئەركەكانیاندا دەبینرێت، بەتایبەت لە ئەركی رۆشنبیری و كۆمەڵایەتی و ئەو دۆز و پرسە هەنوكەییانەی لەو بوارەدا ئارادان. زانكۆ ئەركی ئەكادیمی و رۆشنبیری و كۆمەڵایەتی لەسەر شانە و پێویستە هاوسەنگانە پێیانهەڵبستێت. هەرسێ ئەركیش لە چەندین بواردا تێكەڵدەبن و دەبنە تەواوكەری یەكتر. بۆنمونە، كاتێك كۆمەڵێك رێژەی توندوتیژی و تیرۆر و توندڕەوی تێدا بەرزبێتەوە، دەبێت زانكۆ لە روانگەی ئەكادیمی و رۆشنبیری و كۆمەڵایەتیەوە كار لەسەر چارەسەركردنیان بكات.

بە هەمان شێوە هەر دۆز و پرسێكی دیكەش دەبێت زانكۆكانی ئێمە پشكیان لە ئاراستەكردن و چارەسەركردنیدا هەبێت. پێمانوایە زانكۆكانی كوردستان كەمتەرخەم و نائەكتیڤن لە هەردو ئەركی رۆشنبیری و كۆمەڵایەتیدا و لە ئەرك و پلەی ئەكادیمیشدا وەكو لە چەند لایەنێكەوە بڵاوكراوەتەوە، تەنانەت لە ئاستی عێراقیشدا لە دواوەن؟! هەربۆیە، ئەو مۆركە خەریكە دەدرێت لە زانكۆكانی كوردستان كە نە خۆیان دەدەن لە پرس و كێشەكانی كۆمەڵ، نە خۆیان دەدەن لەو پرسە رۆشنبیری و مەعریفییانەی كە لە ئاستی لۆكاڵی و ناوچەیی و جیهانیدا لە ئارادان.

 لە بەرامبەردا ئەرك و كاری زانكۆكانمان تەنها ئەوەبوە كە بڕوانامە بدات و "دەرچو-موچەخۆر" بەرهەم بهێنێ بۆ حكومەت و دەزگاكانی. "دەرچو"ش لای ئێمە هەمیشە بوەتە "موچەخۆر" و لە دەزگاكاندا دامەزراوە، بەڵام بەرهەمهێنانی موچەخۆریش ئەوە چەند ساڵێكە، نەك بەرهەم نییە، بەڵكو بوەتە بارێك بەسەر حكومەتەوە و تەنانەت دەرچوانی زانكۆ و پەیمانگاكان دەستوپێ سپیترین و بێ ئەزمونترین گەنجی ئەم وڵاتەن و لە سۆپەرماركێتەكانیش وەرناگیرێن، هەڵبەت ئەگەر داوایشی بكەن!

لەبەرامبەردا، پرس و كێشەكانی كۆمەڵ و پرسە رۆشنبیرییەكان لە كۆمەڵی كوردیدا ئەمڕۆ كۆمەڵێك میدیاكار و چالاكوان و سیاسی و رۆشنبیر، كە زۆرینەیان لە دەرەوەی زانكۆكانەوەن، ئاراستەی دەكەن. تەنانەت ئەو ئەكادیمیانەی ناو زانكۆش كە بەشداری لەو دیبەتانەدا دەكەن كەوتونەتە ژێر كاریگەری ئەوانەوە و گوتار و ئاراستەیەكی جیاوازتریان نییە. ئەم پاسیڤبونەی زانكۆ و كادێرەكانی وای لێهاتوە ببێتە پاشكۆ بۆ هەمو دەزگا و بواری دیكەی سیاسی و حیزبی و رۆشنبیری و تەنانەت ئەخلاقی و كۆمەڵایەتیش.

گرنگترین دۆز و پرس كە ئەمڕۆ لە كۆمەڵگەی كوردیدا هەن، پرسی داعش و تیرۆر و بێكاری و توندوتیژی كۆمەڵایەتی و دەوڵەتی ئاینی و سێكیولاریزم و گەندەڵی و بەدەزگایكردنی حكومەت و...هتد، ئەم پرسانە زانكۆ و ئەكادیمیای ئێمە خۆی لێیان دەبوێرێ و نابینین دیبەیت و كۆنفرانسیان بۆ سازبكات و لەو روانگەوە لە كێشە ناوخۆییەكانی ئەمڕۆی كۆمەڵی كوردی بكۆڵێتەوە.

لەم ناوەندەدا و لەم دۆخەی پەیوەندیی زانكۆكان و پرسە رۆشنبیری و كۆمەڵایەتی و هەنوكەییەكاندا، مانگی رابردو، زانكۆی راپەڕین كۆنفرانسێكی دو رۆژەی(١٩-٢٠ / ٥ / ٢٠١٥) بەناونیشانی (فەلسەفە، ئاین، سێكیولاریزم)بەست كە زیاتر لە ١٠ بابەت پێشكەشكران، بە بەشداری مامۆستایانی ئەو زانكۆیە و دەرەوەی. جگە لەوەی ئێمەش بە بابەتێك بەشداری ئەو كۆنفرانسە بوین بە ناونیشانی "چەمكی ئاین لە فەلسەفە و ئەنسرۆپۆلۆجیادا-لێدانەوەیەك بۆ چەمكی ئاین لای (عەلی باپیر)"، هەردو رۆژەكە لە هەمو بابەت و وتوێژ لەسەر بابەتەكان و ئامادەبوین. ئامادەبونی رێژەیەكی زۆری خوێندكار و وتوێژەكانیش لەسەر بابەتەكان ئاماژەبون بە سەركەوتویی هەڵبژاردنی ناوەرۆك و بابەتی كۆنفراسەكە.

ئەوەی كە مایەی سەرنج و جێگەی ئومێدبو، سەرجەم بابەتەكان لە بازنەی تێگەشتن بو لە "دیاردەی ئاین" و "چەمكی ئاین" و "دیاردەی توندڕەوی ئاینی" و "داعشیزم" و "پەیوەندی ئاین و حكومداری" و تێگەشتن لە پەیوەندی "ئاین و سێكیولاریزم" و پەیوەندی "كورد و ئیسلام". ئەم كێڵگانە گەرمترین ئاڵۆزترین پرسی رۆژن و هێڵی راستەوخۆیان بە هەمو بوارەكانەوە هەیە، بۆیە ئەو كێڵگانە لە دەستورەوە دەستپێدەكەن بۆ بەرەكانی جەنگ و سەنگەری پێشمەرگە بەرامبەر بە داعش، بۆ پەیوەندی ئاین و ئازادی و مافەكان كە رۆژانە بەرۆكی مرۆڤ و كۆمەڵی ئێمە دەگرێت، بۆ كێشەی توندڕەوی لە زەین و جیهانبینی ئاینی ئێمەدا، كە لە كۆنەوە هەندێكی ماوەتەوە و لەمرۆشدا بەهۆی رەوتی سەلەفیزمی جیهانیەوە لە رێگەی رەوتی ئیسلامییەوە تۆخ كراوەتەوە و ئاراستەیەكی فەندەمەنتالیزمانە و تیرۆریزمانەی نوێی وەرگرتوە.

لاكردنەوەی زانكۆی راپەڕین بۆ پرسەگەلێكی لەمجۆرە، كە پرسی هەستیارن و هەمیشە زانكۆكانی كوردستان تاكو ئێستا خۆیان لەو بەرپرسیارێتیە بواردوە، جێگەی دڵخۆشی و دەستخۆشیە، كە زانكۆ و ئەكادیمیا نابێت بترسێت و دودڵبێت لە گفتوگۆ و وروژاندنی بابەتگەلی لەوجۆرەدا. دیارە ئەگەر زانكۆ ئاراستەی گفتوگۆی لەمجۆرە نەكات، ئەوا میدیا و مزگەوت و ناوەندە حیزبی و كۆمەڵایەتییەكانی دیكە، هەر یەكە و بە ئامانجی خۆی، بە لاڕێیدا دەبات. هیواخوازین زانكۆكانی دیكەی هەرێمیش ئەم هەنگاوە دەوڵەمەندتر بكەن بیر لەوە بكەنەوە ئەو كێڵگە و پرسانە بخەنە وتوێژەوە لەنێو هۆڵەكانی خۆیاندا و ساڵانە بیكەنە نەریت كە كادێرەكانی خۆیان هانبدەن و لە دەرەوەش چەندین توێژەر پێشوازی لێبكەن بۆ كۆنفرانس و گفتوگۆی لەمجۆرە.

بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی بایەخدانی زانکۆی ڕاپەڕین بە پرسە هەنوکەییەکان سەردانی ئەم دوو بەستەرە بکە:

کۆنفرانسی (فەلسەفە، ئاین وسێکیولاریزم)

 http://www.raparinuni.org/ku/news/recent-news/647-conference-religion1-2.html

كۆنفرانسی ( میدیا و تیرۆر ) 

http://www.raparinuni.org/ku/news/recent-news/610-confrance-117.html